Een introductie in AI

Inleiding

Test je AI-kennis

Hoeveel weet jij eigenlijk over AI? Ontdek het nu met deze korte quiz en test je kennis.

Benieuwd hoe AI je dagelijkse leven beïnvloedt, vaak zonder dat je het doorhebt?

Definitie

Het is niet eenvoudig om artificiële intelligentie (AI) te definiëren omdat AI een breed veld is dat voortdurend evolueert. Wat we als ‘intelligent’ beschouwen, verandert naarmate de technologie vordert. Zo kunnen computers nu al taken bijna perfect uitvoeren die ooit typisch menselijk waren, zoals patroonherkenning en vertaling. 

AI-systemen lijken zelfstandig te werken, maar in werkelijkheid zijn ze afhankelijk van instructies en data die ze van mensen krijgen. Ze kunnen complexe taken uitvoeren binnen de grenzen van hun programmering. Ze hebben geen eigen bewustzijn of intentie.

Terminologie

Welke AI-begrippen ken jij al? Doe eerst de sleepoefening en bekijk daarna de begrippenlijst. Heel wat van deze termen kom je later in de e-course weer tegen en het is handig als je er nu al vertrouwd mee raakt.

Evolutie

AI is niet nieuw. De voorbije decennia wisselden periodes van intense belangstelling en innovaties (AI-zomer) zich af met tijden waarin de aandacht juist sterk afnam en er weinig tot geen nieuwe ontwikkelingen waren (AI-winter).

Generatieve AI

Generatieve AI creëert nieuwe teksten, afbeeldingen, audio en video op basis van prompts. Soms is het lastig om het verschil te zien tussen mens en machine. Durf jij de test aan?

Duurzaamheid

Generatieve AI is niet meer weg te denken uit ons dagelijkse leven. We gebruiken het steeds vaker: je laat AI afbeeldingen en filmpjes maken, verslagen schrijven, muziek componeren en zelfs games ontwerpen. Maar wist je dat elke keer je AI gebruikt, er een grote hoeveelheid energie wordt verbruikt?

Het trainen van AI-modellen vergt namelijk enorme hoeveelheden rekenkracht. Ook het continu draaien van die modellen is energie-intensief. Het betekent dat servers in datacenters voortdurend actief zijn, wat niet alleen veel elektriciteit verbruikt, maar ook leidt tot een flinke uitstoot van broeikasgassen. Daarnaast hebben datacenters veel water nodig om de systemen koel te houden. Bovendien vereisen de productie en het onderhoud van hardware veel grondstoffen en dragen ze bij aan elektronisch afval. Dat alles zorgt voor een aanzienlijke ecologische voetafdruk en brengt heel wat uitdagingen voor het milieu met zich mee.

Weet jij hoeveel energie één AI-opdracht verbruikt, hoe de CO2-uitstoot van AI zich verhoudt tot andere activiteiten en wat de toekomst van AI betekent voor onze wereldwijde energiebehoefte?

Zowel het trainen van AI-systemen als het vragen stellen aan een LLM slurpt energie, wat zorgt voor extra uitstoot van broeikasgassen. De impact op het milieu is enorm. Denk dus goed na of je echt al die rekenkracht nodig hebt.

Hoewel generatieve AI getraind is met gigantische hoeveelheden data, zijn die niet altijd up-to-date. Zoek je recente informatie? Dan is het beter om een zoekmachine te gebruiken.

Wil je snel iets opzoeken? Dan gebruik je het best een zoekmachine zoals Google. Vooral voor recente informatie is een zoekmachine betrouwbaarder en efficiënter. Voor complexere vragen en diepgaande analyses kan generatieve AI handig zijn. Stel jezelf altijd de vraag of het gebruik echt nodig en verantwoord is.

AI spelregels

Privacy

Wanneer je generatieve AI-technologie gebruikt, geef je vaak ongemerkt je gegevens prijs. Veel mensen gaan te snel akkoord met de algemene voorwaarden zonder te controleren hoe hun data worden verwerkt. Bedrijven achter deze technologie kunnen je input verzamelen, inclusief persoonlijke informatie zoals telefoonnummers, e-mailadressen en namen. Het is belangrijk om je bewust te zijn van privacyrisico’s.

Tot voor kort bestond er geen specifieke wetgeving rond het gebruik van AI. Sinds 1 augustus 2024 is de EU AI Act van kracht. Veel AI-bedrijven moeten hun werkwijze nog aanpassen aan deze nieuwe Europese wetgeving.

Informatie delen in generatieve AI-tools, zoals prompts of documenten, brengt risico’s met zich mee. Vaak is onduidelijk wat bepaalde tools doen met de informatie die jij invoert. Let daarom goed op welke informatie je in welke tool ingeeft. 

Voer geen vertrouwelijke, persoonlijke of gevoelige informatie in een generatieve AI-tool in. Denk aan namen, adressen, onderzoeksgegevens, onderzoeksresultaten, biometrische gegevens, medische informatie of persoonlijke identificatiegegevens.

Waar het kan, meld je je af voor dataverzameling. Bij ChatGPT kan je bijvoorbeeld de chatgeschiedenis uitschakelen, bij Copilot werk je in sommige scholen in een beveiligde omgeving waarbinnen de data niet gebruikt worden om taalmodellen te trainen.

Factchecking

Generatieve AI kan onjuiste of misleidende informatie produceren. Zoals je eerder in de e-course las, heeft een taalmodel geen bewustzijn en doet het enkel aan woordvoorspelling. Het weet zelf niet of informatie klopt. Daarom is het noodzakelijk om altijd de bron te checken. Vergelijk ook meerdere bronnen en denk kritisch na.

De gratis versie van bepaalde taalmodellen waaronder ChatGPT geeft geen bronnen. Je weet dus niet of de output verzonnen of feitelijk correct is. Wanneer je het taalmodel vraagt om de informatie te verifiëren, kan het fictieve bronnen verzinnen. Copilot en ChatGPT Plus, de betalende versie, hebben wél toegang tot het internet en kunnen bronnen tonen. Blijf ook dan kritisch kijken naar de bronnen en de output van het taalmodel.

Grok, de chatbot van X, voorheen Twitter, beschuldigde NBA-speler Klay Thompson van vandalisme nadat het een tweet over basketbal verkeerd interpreteerde. De chatbot beweerde dat Thompson huizen vernielde in de VS, terwijl hij het in werkelijkheid over ‘shooting bricks’ had, slang voor een gemist shot in basketbal. Vertrouw niet blind op wat een AI-chatbot zegt.

Als je goed kijkt naar de afbeelding van de Balenciaga-paus, zie je duidelijke tekenen van AI-manipulatie. Zo wordt het kruisbeeld op zijn borst op mysterieuze wijze omhoog gehouden: de helft van de ketting ontbreekt. Zijn rechterhand lijkt een koffiekop vast te houden, maar zijn vingers grijpen in het niets. Daarnaast loopt zijn rechterooglid door in de montuur van zijn bril en klopt de schaduw van de bril niet.

Quiztijd! Kan jij een AI-afbeelding herkennen? Let goed op de details en gebruik de tips die je bij elk antwoord krijgt. Onthoud vooral ook dit: AI-beeldgeneratoren worden steeds beter, dus de signalen waarop je nu let, kunnen binnenkort minder duidelijk worden of zelfs verdwijnen. Heel veel succes!